Inleiding
De schouder is de plaats waar de arm scharniert met de romp. Aan de zijde van de arm bestaat het gewricht uit een rond beenderig oppervlak, de humeruskop. Aan de zijde van de romp, vormt het schouderblad een kleine ovale holte, het glenoïd. De humeruskop past in het glenoïd en vormt zodoende het schoudergewricht. Dit gewricht is dus een ‘bal-in-een-kom’ gewricht en is het meest soepele gewricht van het lichaam. Zowel op de kop als op de kom ligt er een gladde glij-laag: dit is het kraakbeen.
De bewegingen van de schouder worden verzorgd door sterke spieren:
1. De deltoid spier die de oppervlakte van de basis van de schouder tot aan de top bedekt,
2. De rotator cuff spieren die vertrekken van het schouderblad. Deze liggen onder de deltoïd spier, en trekken de bal in het kommetje dit, ter bevordering van de schouderstabiliteit.
Wanneer de schouder kapot gaat kan dit omwille van verschillende redenen:
· Arthrose: dit is natuurlijke slijtage van het kraakbeen – door ouderdom.
· Arthritis: dit is ontsteking (en daardoor slijtage) van het gewricht: bv bij rheuma of bij een infectie.
· Beschadiging door een breuk.
· Avasculaire necrose: soms ontstaat er een verstoring in de doorbloeding van de schouder (men noemt dit avasculaire necrose of botinfarct) waardoor er beschadiging van het bot en het kraakbeen ontstaat.
· Peesscheuren: na langdurige beschadiging van de rotator cuff pezen, is de bol soms niet goed gecentreerd meer in de kom: hierdoor is er ongelijkmatige beschadiging. Bij het kiezen van het type schouderprothese is het zeer belangrijk te weten of deze pezen al dan niet intact zijn.
Types schouderprothesen
Er zijn twee soorten schouderprothesen:
1. De anatomische prothese: hierbij tracht men de natuurlijke anatomie van het bot te herstellen (de bol wordt vervangen door een prothese-bol en de kom door een prothese-kom). Deze prothese zal enkel goed werken als ook de natuurlijke anatomie van de spieren/pezen nog intact is.
2. De omgekeerde (reversed in het Engels) prothese: wanneer de spieren/pezen niet meer intact zijn, is er geen goede centrage meer van de bol in de kom en ontstaan er teveel schuifkrachten. Paul Grammont was een Franse arts die hiervoor een oplossing bedacht midden de jaren ‘80: de prothese-bol wordt geplaatst aan de kant van de kom en aan de kant van de humeruskop wordt er een prothese-kom geplaatst. Daarom noemt men dit een omgekeerde prothese.
Symptomen
Een knagende pijn die continu aanwezig is, ook ’s nachts (men kan er niet meer op liggen). De pijn wordt ook erger als je de schouder hebt belast. Weersveranderingen kunnen de pijn beïnvloeden. Stijfheid is ook aanwezig doch kan langdurig verdragen worden omdat het schouderblad een deel van de schouderfuncties kan overnemen. Door deze pijn en stijfheid is het vaak onmogelijk om zelfs eenvoudige dingen uit het dagelijkse leven te doen (zoals haar kammen, iets oprapen, een jas aandoen)
Diagnose
De diagnose wordt gesteld door te luisteren naar je verhaal, door het onderzoeken van de patiënt en door het nemen van een RX. Meestal is ook een bijkomende arthro-CT of arthro-NMR nodig voor bijkomende informatie over de anatomie van je schouder en over de integriteit van je pezen.
Operatie
Meestal moet je eerst bij je huisarts langsgaan voor pre-operatieve onderzoeken. Op de dag van de operatie zelf kom je nuchter binnen. Dat wil zeggen dat je zes uur voor de start van de operatie niet meer mag eten, drinken of roken. De verdoving bestaat uit een combinatie van een interscaleenblok (dit is een pijnstillende prik in je hals) en een algemene narcose. De operatie duurt gemiddeld 1.5 uur. Via een insnede van een tiental cm aan de voorzijde van je schouder, wordt je versleten gewricht vervangen door een kunstgewricht. Het kan hierbij gaan om een anatomische prothese of om een reversed prothese. Deze kunnen al dan niet voorzien zijn van een steel. Het merendeel van de prothese bestaat uit metaal, maar aan het glijdende gedeelte wordt ook polyethyleen (dit is een harde kunststof) of keramiek gebruikt.
Meestal verblijven de mensen na deze operatie een drietal dagen in het ziekenhuis.
Complicaties
· Infectie
· Letsels aan zenuwen of bloedvaten
· Een breuk aan het bot van de arm of aan het schouderblad
· Stijfheid
· Loskomen of verslijten van de prothese
· Ontwrichting van de prothese
Revalidatie
De revalidatie verschilt al naargelang de situatie. Meestal wordt je arm de eerste vier tot zes weken geïmmobiliseerd in een draagdoek. Je mag wel al onmiddellijk starten met pendelen van de arm (dit is de arm zachtjes laten slingeren). Gradueel zullen bijkomende krachtsoefeningen opgestart worden om over een verloop van drie maanden naar een goede beweeglijkheid te komen. Let wel op: bij bepaalde types prothese is het normaal dat bepaalde bewegingen zoals de hand op de rug brengen, beperkt zullen zijn.
Wees waakzaam voor ontstekingen aan tanden of nagels, want deze zouden zich kunnen overzetten op de prothese. Neem steeds contact op je huisarts bij onverklaarbare koorts en laat nooit een infiltratie aan de geopereerde schouder plaatsen.
Kosten verbonden aan een deze ingreep
De ingreep zelf wordt quasi volledig terugbetaald door de mutualiteit, en afhankelijk van uw kamerkeuze zal uw opleg zeer beperkt zijn. De chirurgische materialen en de prothese zelf die bij de ingreep gebruikt worden zijn sinds 2015 grotendeels terugbetaald.
